به همين دليل به انتخاب ناظران تحولات جهاني، نام اضطراب و بي‌ثباتي براي اين سال انتخاب شده است.
- سال فلسطين
تابستان گذشته، وقتي تصاوير كودكان كشته و زخمي شده غزه كه شب و روز زير رگبار گلوله و توپ و موشك بودند در سراسر جهان منتشر شد، گويي بعد از 50سال دنياي به خواب رفته نسبت به فلسطين را از خواب بيدار كرد. نظاميان رژيم صهيونيستي تابستان امسال به بهانه مفقود شدن و بعد كشته شدن 3شهرك‌نشين يهودي كه هنوز معلوم نشده چه‌كسي آنها را كشته، غزه را به‌مدت 2ماه زير سنگين‌ترين حملات هوايي، زميني و دريايي گرفت. در اين حمله بيش‌از 2هزار فلسطيني به شهادت رسيدند كه نزديك به 500نفر آنها كودك بودند. بعد از اين جنگ بود كه حتي حاميان غربي صهيونيست‌ها هم از اين حمايت شرمنده شدند. در 3ماه پاياني سال 2014، موج حمايت از فلسطين اروپا را فرا گرفت و پارلمان‌ها كه نماد قدرت و رأي مردم هستند، يكي پس از ديگري، با رأي به قطعنامه‌هايي، از دولت‌هايشان خواستند كه كشور فلسطين را به رسميت بشناسند. اين وضعيت، موقعيت سياسي بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم صهيونيستي را متزلزل كرده‌است تا جايي كه او مجبور به اعلام برگزاري انتخابات زودهنگام شده كه قرار است 2ماه ديگر برگزار شود.
- پوتين پنجه در پنجه غرب
«مي‌خواهند اين خرس را به زنجير درآورند اما من نمي‌گذارم.» اين جمله ولاديمير پوتين در آخرين كنفرانس مطبوعاتي سال2014در مسكو بود. اين جمله مي‌تواند يك سال رويارويي روسيه با غرب را به خوبي تعريف كند. ماجرا از اوكراين شروع شد، وقتي اعتراض‌هاي خياباني به فرار رئيس‌جمهوري منجر شد كه مورد حمايت روسيه بود. وقتي ويكتوريانوكوويچ كيف را به مقصد روسيه ترك كرد، بعضي فكر مي‌كردند اين پايان كار روسيه در اوكراين است. اما اين آغاز ماجرايي بود كه اكنون روسيه و غرب را به‌طور بي‌سابقه‌اي رو در روي هم قرار داده‌است.
پوتين كريمه را به خاك روسيه الحاق و از جدايي‌طلبان شرق اوكراين حمايت كرد. جدايي‌طلبان هم دست به اقدام نظامي بردند و اعلام خودمختاري كردند. اتحاديه اروپا و آمريكا در واكنش به اين دوپارگي اوكراين، تحريم‌هاي شديدي عليه روسيه وضع كردند كه با وجود آنكه به‌خودشان هم ضربه اقتصادي وارد مي‌كرد، اما روسيه را در موقعيت دشوار اقتصادي قرار داد. اين تحريم‌ها در كنار كاهش قيمت نفت، ارزش پول ملي روسيه را 40درصد كاهش داده‌است. اما روسيه حاضر نيست در مقابل غرب كوتاه بيايد.
- سال سقوط دردانه سياه
سال 2014را بعضي تحليلگران، سال غيرمنتظره‌ها ناميده‌اند. اما يكي از غيرقابل پيش‌بيني‌ترين غيرمنتظره‌هاي امسال، سقوط 40درصدي قيمت نفت در بازارهاي جهاني آن هم در يك دوره زماني 6ماهه بود. قيمت نفت در سالي كه گذشت به پايين‌ترين حد خود در 5سال گذشته رسيد. مجموعه‌اي از عوامل ازجمله افزايش توليد نفت آمريكا و بي‌نياز شدنش به واردات نفت، كندي رشد اقتصاد چين و اروپا به‌عنوان بزرگ‌ترين مصرف‌كنندگان انرژي در جهان و وارد شدن توليدكننده بزرگ نفتي به بازار يعني عراق و ليبي، از عوامل اين كاهش شديد قيمت بودند. البته اتفاق غيرمنتظره‌اي كه به اين كاهش قيمت دامن زد، تصميم اوپك براي واكنش نشان ندادن به بازار بود.
عربستان به‌عنوان يكي از عوامل بانفوذ اوپك كه بزرگ‌ترين توليدكننده نفت جهان‌است، با كاهش سهميه نفت اوپك در بازار مخالفت كرد. دليل اين مخالفت عربستان را بعضي ادامه رويارويي بر سر قدرت و نفوذ در منطقه با رقباي ديرينه‌اي چون ايران مي‌دانند و بعضي ديگر مي‌گويند كه اين كار عربستان ضربه‌اي به فناوري جديد انرژي و استخراج نفت و گاز شيل در آمريكاست.
- ظهور هيولاي داعش و بوكوحرام
در سالي كه گذشت هيولايي در خاورميانه ظهور كرد كه موجب شد جهان نام القاعده را به‌عنوان منشا تروريسم فراموش كند. گروه تروريستي موسوم به دولت اسلامي عراق و شام، كه با استفاده از جنگ سوريه و با دلارها و تسليحات برخي قدرت‌هاي منطقه و جهان عرب شكل گرفت، در اين سال در خاك عراق و سوريه ادعاي خلافت كرد. اين گروه كه ابتدا به‌عنوان شاخه‌اي از القاعده در خاك عراق شكل گرفت و بعدها به سوريه رفت، اكنون بخش‌هايي از خاك اين دو كشور را در اشغال خود دارد. رقه در سوريه و موصل در خاك عراق، پايگاه‌هاي قدرت اين گروه هستند.
جنگجوياني از سراسر جهان ازجمله هزاران نفر از كشورهاي غربي از استراليا تا انگليس به اين گروه تروريستي پيوستند. ظهور اين گروه، توجه جهان به‌ويژه غربي‌ها را به منشا حقيقي افراط‌گرايي و خشونت در خاورميانه جلب كرد. وقتي معلوم شد كه داعش در مدارسش در سوريه، كتاب‌هاي درسي عربستان را تدريس مي‌كند، روزنامه نيويورك‌تايمز خطاب به دولت آمريكا نوشت: سال‌هاست كه در مبارزه با تروريسم آدرس غلط رفته‌است. شاخه‌اي ديگر از اين گروه به نام بوكوحرام در شاخ‌آفريقا كشورهاي نيجريه و سومالي را هدف گرفته است.
- سال افشاي سيا، اعتراض سياه
سال۲۰۱۳ براي آمريكايي‌ها سال افشاگري ادوارد اسنودن بود. مأمور سابق سيا دولت آمريكا را با افشا كردن برنامه جاسوسي گسترده اين كشور دچار يك بحران كرد. در ۲۰۱۴ اما اين اعتراض سياهپوست‌هاي آمريكا عليه تبعيض‌نژادي و گزارش كنگره درباره برنامه شكنجه سازمان سيا بود كه اين كشور را تكان داد. شعله‌هاي اعتراض عليه تبعيض‌نژادي و خشونت پليس آمريكا در سالي كه گذشت با قتل مايكل براون ۱۸ساله در فرگوسن روشن شد. قتل اين جوان سياهپوست شورش و اعتراض در شهرهاي مختلف را رقم زد و گزارش كالبدشكافي هم نشان مي‌داد كه اين جوان با شليك حداقل ۶ گلوله از فاصله نزديك توسط يك مأمور سفيدپوست به قتل رسيده است.
هرچند اعتراض‌ها ادامه داشت اما اين تبرئه مأمور سفيدپوست از سوي هيأت منصفه و حكم عدم‌پيگرد قضايي او بود كه باعث شد موج جديد شورش سراسر آمريكا را فرابگيرد. انتشار فيلم قتل اريك گارنر سياهپوست و در روندي مشابه تبرئه مأمور سفيدپوست پليس عامل خفه كردن او هم باعث شد تا هيزم آتش اعتراض‌ها بيشتر شود. مدتي بعد هم جوان سياهپوست ديگري توسط مأموران پليس در منطقه نزديك قتل براون كشته شد. در بحبوحه اين اعتراض‌ها كميته اطلاعات سنا گزارش جنجالي خود درباره شكنجه متهمان به تروريسم را منتشر كرد كه افكارعمومي در آمريكا را تكان داد.
از اين گزارش ۶هزارو۲۰۰ صفحه‌اي فقط ۴۸۰صفحه خلاصه آن منتشر شده و مابقي آن محرمانه باقي‌مانده است اما همين خلاصه هم باعث جنجالي گسترده شده است. در اين گزارش جزئيات هولناكي از شكنجه فيزيكي و رواني متهمان در بازداشتگاه‌هاي غيرقانوني آمريكا موسوم به Black Sites منتشر شده و همچنين نتيجه‌گيري كميته اطلاعاتي سنا نشان مي‌دهد كه اطلاعات به‌دست آمده در نتيجه شكنجه‌ها مهم و تأثيرگذار هم نبوده‌اند. مقام‌هاي آمريكا اعلام كرده‌اند كه مسئولان شكنجه‌ها پيگرد نمي‌شوند و پليس‌هاي قاتل سفيدپوست هم يكي پس از ديگري تبرئه شده‌اند. آتشي كه در آمريكا به پا شده بعيد است با تمام‌شدن سال۲۰۱۴ به خط پايان برسد.
- بمب‌افكن‌هاي مجازي، كماندوهاي آنلاين
محو شدن ۹ساعته كره‌شمالي از نقشه آنلاين جهان، هك شركت سوني پيكچرز و از كار افتادن چند بخش صنعتي آلمان؛ اينها تنها مشتي نمونه خروار از حملات سايبري سال۲۰۱۴ بودند كه خبرهايشان به رسانه‌ها رسيد. سالي كه گذشت را بسياري با دوبرابر شدن خطرات حملات مجازي سال جنگ‌هاي سايبري توصيف كرده‌اند. اوج حملات سايبري زماني بود كه شركت سوني پيكچرز هدف حمله قرار گرفت و هكرها با دسترسي به كلمه‌هاي عبور مديران سيستم حجم زيادي از اطلاعات را سرقت كردند.
مدت كوتاهي بعد مشخص شد كه علت اصلي حمله ساخت فيلم كمدي «مصاحبه» توسط اين شركت بوده كه درباره ترور رهبر كره‌شمالي است. تهديد هكرها براي پديدآوردن وضعيتي مانند ۱۱سپتامبر باعث شد سوني در ابتدا اعلام كند كه از اكران اين فيلم صرف‌نظر كرده است؛ مسئله‌اي كه باعث اعتراض صريح باراك اوباما، رئيس‌جمهور آمريكا شد. چند روز پس از آنكه مقام‌هاي آمريكا دولت كره‌شمالي را مسئول حملات سايبري به شركت سوني پيكچرز معرفي كردند اما خدمات اينترنتي در كره‌شمالي براي چندين ساعت كاملاً قطع شد تا نبرد دوطرف بالا بگيرد. سال۲۰۱۴ را اوج دوران جنگ‌هاي سايبري مي‌دانند. آنطور كه كارشناسان تخمين زده‌اند در سالي كه تمام شد ميزان خطر حملات سايبري نسبت به سال گذشته دوبرابر شده است.
دفتر امنيت اطلاعات آلمان هم در گزارش سالانه ۲۰۱۴ خود اعلام كرده كه در مقطعي هكرها توانسته‌اند كه يك كارخانه ذوب‌آهن اين كشور را از كار بيندازند و ضرر هنگفتي به اين كشور بزنند. همچنين دولت كره‌جنوبي اعلام كرد كه با تهديد حملات سايبري به تأسيسات هسته‌اي اين كشور در حال برگزاري يك رزمايش امنيتي است كه به‌دنبال نشت اطلاعات هسته‌اي اين كشور صورت گرفت. ۲۰۱۴ سال افزايش گسترده حملات سايبري بود؛ مسئله‌اي كه نشان داد كه حالا علاوه بر زمين، هوا، دريا و فضا اين فضاي مجازي است كه در سال جديد عرصه جديد نبرد كشورها خواهد بود.
- ويروسي مشهورتر از ستاره‌ها
ستاره‌هاي سينما و تلويزيون براي مشهور شدن بايد به قول مشهور خاك صحنه بخورند و جلوي دوربين‌ها ژست بگيرند تا اسم‌شان به صفحه اول روزنامه‌ها برسد. در سال۲۰۱۴ اما ناگهان نام يك ويروس تيتر اول رسانه‌ها را به‌خودش اختصاص داد و با كشتن سريع بيشتر از ۷هزار نفر مرزهاي كشورها را يكي پس از ديگري پشت سر گذاشت.
ابولا نام ويروسي است كه در سال جديد ميلادي هم زياد نامش شنيده مي‌شود. نخستين‌بار اين ويروس در كنگو ديده شد و نامش را از يكي از رودخانه‌هاي اين كشور گرفت. در سال۱۹۷۶ نام ابولا نخستين‌بار شنيده شد اما اين دور جديد شيوع اين ويروس در سال۲۰۱۴ بود كه باعث شد نامش در همه جهان شنيده شود. آخرين آمارها نشان مي‌دهد كه ابولا جان بيش از ۷هزارو۳۰۰ نفر را در كشورهاي مختلف جهان در سالي كه گذشت گرفته است. اكثر قربانيان اين بيماري از كشورهاي سيرالئون، ليبريا و گينه بيسائو بوده‌اند اما كشورهاي مختلف و ديگر جهان هم با اين ويروس دست و پنجه نرم كرده‌اند.
چند نفر از امدادگران كه براي كمك رفته بودند به اين ويروس آلوده شدند و يك تكنسين شاغل در مركز تحقيقات ويروس‌شناسي آتلانتا هم با بي‌احتياطي، ابولا گرفت. در روزهاي پاياني سال۲۰۱۴ پاي اين ويروس به انگليس هم كشيده شد. چند نفر از مبتلايان به ابولا توانستند جال سالم به در ببرند و درمان شوند اما هنوز به‌گفته محققان راه زيادي براي توليد و تكميل واكسن ابولا وجود دارد.
۲۰۱۴ تمام شد اما داستان ابولا حداقل تا پايان ۲۰۱۵ ادامه دارد. ويروس مشهور ۲۰۱۴ هنوز هم شايع است، هنوز هم جان انسان‌ها را مي‌گيرد و هنوز هم موارد جديدي از آن تشخيص داده مي‌شود. به همين‌خاطر براي مبارزه‌اي پيگير و طولاني، سال۲۰۱۵ بايد همه جهان آماده باشند.نام ابولا به‌همين‌خاطر احتمالاً در پيام تبريك سال نوي بسياري از سران جهان شنيده خواهد شد.
نظر شما